Literacka Nagroda Nobla 2023

, norweski pisarz i dramaturg laureatem Nagrody Nobla 2023 w dziedzinie literatury "za jego nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu". Decyzję w czwartek ogłosiła Królewska Szwedzka Akademia Nauk.
 "Jon Fosse przedstawia codzienne sytuacje, które natychmiast rozpoznajemy z naszego życia. Jego radykalna redukcja języka i dramatyczne działanie wyrażają najpotężniejsze ludzkie emocje niepokoju i bezsilności w najprostszych słowach" - przekazano. "W jego twórczości pojawia się wielkie ciepło i humor oraz naiwna wrażliwość w jego świetnych obrazach o ludzkich doświadczeniach" - dodano.
 Jon Fosse to autor powieści, książek dla dzieci, esejów, poezji i sztuk teatralnych, pisze w języku nynorsk. Jest uważany za najwybitniejszych współczesnych dramatopisarzy w Europie. Zadebiutował w 1983 roku powieścią "Raudt, svart" ("Czerwone, czarne"). W 1994 roku jego sztuka "Og aldri skal vi skiljast" ("I nigdy się nie rozłączymy") trafiła na deski teatru. Napisał m.in. serię "Drugie imię. Septologia".
 FOSSE Jon
(ur. 29 września 1959, Haugesund, Norwegia)
Pisarz i dramaturg. Uznany za jednego z najwybitniejszych współczesnych dramatopisarzy europejskich. Pisze w języku nynorsk. Wychował się i mieszka na Zachodnim Wybrzeżu Norwegii, gdzie umieszcza często akcję swoich utworów. Jako dwudziestolatek zdał maturę i przeprowadził się do Bergen, by rozpocząć studia. Zadebiutował w 1983 roku powieścią "Czerwone, czarne". Dwa lata później wydał książkę "Zamknięta gitara", a w 1986 roku tomik poezji "Anioł z wodą w oczach". W roku 1989 wraz z Alf-Kre Bergiem napisał książkę dla dzieci "Nieskończenie późno", za którą otrzymał Nagrodę Literacką dla Literatury Dziecięcej w Języku Nynorsk. Od 1994 roku Fosse wraz z innym norweskim pisarzem Janem Kjrstadem redaguje czasopismo "Książka". Piastuje także ważne funkcje w norweskich stowarzyszeniach pisarzy.
Jego pierwsza sztuka teatralna zatytułowana "I nigdy się nie rozłączymy" miała premierę w 1994 roku na deskach Den Nationale Scene w Bergen. Do tej pory ma w swoim dorobku dwadzieścia pięć dramatów, z których najbardziej znane to "Imię" (1995) i "Dziecko" (1997). Fosse jest także autorem powieści, poezji, książek dla dzieci i esejów. Jego twórczość, zaliczana do norweskiego postmodernizmu, przetłumaczono na ponad czterdzieści języków, a dramaty wystawiono na ponad stu dwudziestu scenach świata. O jego znaczeniu niemiecki tygodnik "Die Woche" napisał: "Na początku był Henryk Ibsen, następnie nie było nic, a teraz mamy Jona Fossego". Fosse jest minimalistą słowa - jego postacie mówią oszczędnie, często powtarzają swoje kwestie. Słownictwo dramatruga jest bardzo skromne. Akcja w jego utworach rozwija się wolno - to napięcie między postaciami jest tu najważniejsze, a nie wydarzenia. Jona Fossego fascynuje zwyczajność i samotność. Jego bohaterowie borykają się z emocjonalnym chłodem, nieumiejętnością tworzenia więzi międzyludzkich. Ta "zwyczajność" problemów podejmowanych przez pisarza sprawia, że jego utwory cieszą się tak dużym uznaniem.
Pisarz jest także tłumaczem. Przekłada książki na język nynorsk - między innymi utwory Federico Garcíi Lorki, a także "Peer Gynta" napisanego przez Henryka Ibsena w bokmlu.